regie John Albert Jansen, montage Jos Driessen en Daan Veldhuizen, camera Adri Schrover producent Oogland i.s.m. VPRO, Goethe-Instituut en Poetry International,

documentaire, 55 minuten, 2015 Premiere op 8 juni op POETRY INTERNATIONAL in Rotterdam

TV-uitzending op 9 juni om 23:00 bij de VPRO

 

Nominatierapport Gouden Kalveren 2015 Beste Korte Documentaire

John Albert Jansen voor HET ALFABET VAN DE ANGST

In tegenstelling tot traditionele schrijversportretten heeft regisseur John Albert Jansen in dit genre zijn geheel eigen stijl ontwikkeld. In zijn film over Nobelprijswinnares Herta Müller weet hij op verrassende wijze het werk en het persoonlijk leven van deze auteur, haar leven onder de dictatuur van Ceau?escu, met elkaar te verbinden tot een gelaagd en poëtisch beeldverhaal dat de kijker meevoert op een essayistische reis waarin taal en beeld samensmelten. Mede dankzij de intelligente montage, waarin archiefmateriaal, geënsceneerde situaties en gesprekken met dorpsbewoners uit haar Roemeense geboortedorp vloeiend in elkaar overlopen, krijgen we zicht op Müllers gereconstrueerde angsten, kundig ontleed en invoelbaar gemaakt. De interactie tussen taal en beeld is hecht en poëtisch, een monument voor Müller en haar moedige en kwetsbare leven.

 

 

De Roemeens-Duitse Herta Müller (1953) ontving in 2009 de Nobelprijs voor Literatuur. Ze werd geprezen om haar vermogen 'het landschap van mensen zonder vaderland' te beschrijven. Leven in een dictatuur is het thema van haar werk. Als lid van de Duitssprekende minderheid in Ceausescu’s Roemenië maakte ze hardhandig kennis met de communis- tische staatsterreur. Müllers ouders waren Duitstalige Roemenen. Haar vader diende tijdens de Tweede Wereld-oorlog in de SS. Haar moeder zat na de oorlog vijf jaar in een werkkamp in de Sovjet-Unie. Haar eigen studietijd en leven als volwassene werd volledig gedomineerd door de repressie van het regime van Ceausescu en de voortdurende verhoren en manipulaties door de Securitate. De angsten en trauma’s die daar uit voortvloeien bepalen haar leven nog sterk. Als Herta Müller niet aan een roman werkt, maakt ze collagegedichten. De verbijstering en de angst die haar prozawerk kenmerkt, zitten ook hier overal verstopt. De film Het alfabet van de angst is een reis naar de bronnen van haar werk, naar de doodsangst en naar de levenshonger die in al haar teksten liggen opgesloten. Een film over een leven in angst met de literatuur als wapen.